ریشه زبانشناسی
زبان ترکی استانبولی مانند زبانهای فنلاندی و مجارستانی مربوط به شاخه زبانهای آلتایی از خانواده زبانهای اورال-آلتایی است. به زبانهای ترکی و مشابه آن زبانهای اغوز گفته میشود. به زبانهای ترکیهای، آذری، قزاق، قرقیزی، تاتار، ترکمنی، ازبکی و بسیاری از زبانهایی که در بالکان تا آسیای مرکزی و شما غربی چین و جنوب سیبری صحبت میشود زبانهای اغوز میگویند.
تاریخ زبان ترکیهای
تاریخ زبان ترکیهای به سه دسته تقسیم میشود: ترکی قدیمی (از قرن هفتم تا سیزدهم)، ترکی میانه (از قرن سیزدهم تا بیستم) و ترکی جدید که از قرن بیستم به بعد در کشور ترکیه صحبت میشود. در زمان امپراطوری عثمانی، زبان عربی و فارسی وارد زبان ترکی میشوند و تقریبا 88 درصد واژههای زبان ترکی ترکیبی از فارسی و عربی میشود. به این زبان ترکی عثمانی گفته میشد که زبان تحصیلکردهها، دربار و سطح بالای جامعه بود. زبان ترکی اصیل زبان کوچه بازاری تعبیر میشد که تنها مردم عامی به آن صحبت میکردند. ترکی عثمانی در آن زمان به رسمالخط فارسی نوشته میشد.
در سال 1928 جنبش زبان به وسیله کمال آتاتورک رخ میدهد و طی آن رسمالخط ترکی از فارسی به لاتین تغییر مییابد و واژههای ترکی جایگزین واژههای عربی و فارسی میشود. برخی از واژههای منسوخ ترکی باز میگردند و برخی واژهها جدید ساخته میشوند.